Tuyển chọn những bài văn hay về chủ đề Cảm nhận 13 câu thơ trong bài thơ Đất nước: “Trong anh và em hôm nay …. Làm nên Đất Nước muôn đời của Nguyễn Khoa Điềm”. Các bài văn mẫu đã được biên soạn và tổng hợp ngắn gọn, chi tiết và đầy đủ từ các bài viết xuất sắc nhất của các bạn học sinh trên cả nước. Mời các em cùng tham khảo!
Cảm nhận về 13 câu thơ trong bài thơ “Đất nước”:
Trong anh và em hôm nay,
Làm nên Đất Nước muôn đời.
Bài văn mẫu hay nhất.
Mười ba câu thơ dưới đây được trích từ phần đầu của chương “Đất nước”, thể hiện sự gắn bó chặt chẽ giữa mỗi cá nhân Việt Nam và đất nước:
“Trong anh và em hôm nay
Đều có một phần Đất Nước
(…)
Làm nên Đất Nước muôn đời…”
Trong chương V, trong bài thơ “Mặt đường khát vọng”, cả hai từ “Đất Nước” và “Nhân Dân” đã được viết hoa, tạo ra “hình ảnh” cao quý, thiêng liêng và biểu hiện sự yêu mến, tự hào về đất nước và nhân dân. Chủ thể lãng mạn là “anh và em”, mang lại một cảm xúc yêu thương sâu lắng, ngọt ngào. Cấu trúc của bài thơ gồm 13 câu là cấu trúc tổng – phân – hợp, cho thấy tính luận của ngòi bút thơ Nguyễn Khoa Điềm.
1. Hai câu thơ mở đoạn là sự thức nhận chân lý về cội nguồn, về truyền thống, về lịch sử,… Đất Nước gần gũi và gắn bó thân thiết với “anh và em”, với mọi người:
“Trong anh và em hôm nay
Đều có một phần Đất Nước”.
Chỉ có “một phần” nhỏ bé thôi, nhưng mà nó xiết bao gần gũi, gắn bó, yêu thương và tự hào. Từ khái niệm và ý niệm rằng “mỗi công dân là một phần tử của cộng đồng, của đất nước” được diễn đạt một cách “mềm hóa” thông qua tiếng nói tâm tình của hai người trong lứa đôi này, “anh và em”.
2. Bảy câu thơ tiếp theo mở rộng ý thơ trên từ “hai đứa” đến “mọi người”, từ “hôm nay” đến “ngày mai” và muôn đời mai sau.
“Khi hai đứa cầm tay
Đất Nước trong chúng ta hài hòa nồng thắm”.
Ở phần trước, nhà thơ đã cảm nhận rằng: “Đất Nước là nơi anh đến trường – Nước là nơi em tắm – Đất Nước là nơi ta hò hẹn – Đất Nước là nơi em đánh rơi chiếc khăn trong nỗi nhớ thầm”. Và “khi hai đứa cầm tay” thì một mái ấm, tổ ấm gia đình đã được xây dựng. Gia đình là “một phần” của Đất Nước. Chỉ có tình yêu và hạnh phúc gia đình mới tạo nên sự “hài hòa, nồng thắm” với tình yêu quê hương Đất Nước. Đó là bản chất thống nhất trong tình cảm của thời đại mới. Ý tưởng này đã được Nguyễn Đình Thi thể hiện trong một tứ thơ sâu và đằm về nỗi “nhớ”.
“Anh yêu em như anh yêu đất nước
Vất vả đau thương tươi thắm vô ngần…”.
Từ tình yêu và hạnh phúc của đôi lứa mà biết yêu gia đình, yêu quê hương, yêu đất nước, mới có thể có một tình cảm sâu nặng “Đất Nước trong chúng ta hài hòa nồng thắm”. Chỉ khi ta tìm thấy quê hương trong niềm vui và nỗi buồn của anh, của em, của những đôi khác, ta mới thực sự hiểu được ý nghĩa của đất nước.
“Xưa yêu quê hương vì có chim có bướm
Có những lần trốn học bị đòn roi.
Nay yêu quê hương vì trong từng nắm đất
Có một phần xương thịt của em tôi”.
Nói về cội nguồn của giống, của dân tộc, Nguyễn Khoa Điềm nhắc lại sự tích “Trăm trứng”: “Đất là nơi chim về – Nước là nơi rồng ở – Lạc Long Quân và Âu Cơ – Đẻ ra đồng bào ta trong bọc trứng – Những ai đã khuất – Những ai bây giờ…”. Từ huyền thoại thiêng liêng ấy mới có ý thơ này: .
“Khi chúng ta cầm tay mọi người
Đất Nước vẹn tròn, to lớn”
Hai từ “cầm tay” trong câu thơ “Khi hai đứa cầm tay” có ý nghĩa là giao duyên và yêu thương. “Khi hai chúng ta cầm tay mọi người” biểu thị sự đoàn kết và yêu thương đồng bào,… Khi mọi người cầm tay nhau, yêu thương giúp đỡ lẫn nhau mới có hình ảnh “Đất Nước vẹn tròn, to lớn”, mới có sức mạnh của sự đoàn kết dân tộc và Việt Nam. Từ “hài hòa, nồng thắm” dẫn đến “vẹn tròn, to lớn” là quá trình phát triển và tiến bộ của lịch sử dân tộc và quốc gia. Đất Nước được coi là sức mạnh của khối đại đoàn kết dân tộc. Chỉ khi “ba cây chụm lại thành núi cao”, chỉ khi “lá lành đùm lá rách”, và chỉ khi “Người trong một nước phải thương nhau cùng” thì mới hiện ra hình ảnh đẹp, thiêng liêng của “Đất Nước vẹn tròn, to lớn”.
Bốn câu thơ trên tuân theo kiểu đối xứng ngôn từ: “Khi hai đứa cầm tay”… “Khi chúng ta cầm tay mọi người”, “Đất Nước hài hoà nồng thắm…” và “Đất Nước vẹn tròn, to lớn”. Sự diễn đạt linh hoạt, sống động này mang ý nghĩa thẩm mỹ sâu sắc; hình thức này phản ánh nội dung, và nội dung được tỏa ra bằng hình thức này. Đối xứng giúp cho bài thơ liền mạch, hài hoà, gắn kết, rõ ràng ý thơ: tình yêu của cặp đôi, gia đình hạnh phúc, tình yêu quê hương và quốc gia, tinh thần đoàn kết dân tộc là những tình cảm đẹp, là những yếu tố làm nên truyền thống “yêu nước, yêu nhà, yêu người” và chính là sức mạnh của Việt Nam.
Đất Nước là “Nguồn thiêng ông cha”, Đất Nước trong “anh và em hôm nay”, Đất Nước trong mai sau. Như một thông điệp, như một hy vọng rực rỡ niềm tin:…
“Mai này con ta lớn lên
Con sẽ mang Đất Nước đi xa
Đến những tháng ngày mơ mộng”.
Nguyễn Thi, Anh Đức, Lê Anh Xuân, Sơn Nam… đã tạo nên giọng điệu Nam Bộ hấp dẫn trong thơ ca và truyện của mình. Tố Hữu, Nguyễn Khoa Điềm, Thanh Hải,… cũng có một giọng điệu riêng “rất Huế”, dễ thương dịu ngọt. Hai từ “mai này” là cách nói của bà con xứ Huế.
Thế hệ con cháu mai sau sẽ tiếp bước cha ông “Gánh vác phần người đi trước để lại” xây dựng đất nước ta “Vạn cổ thử giang sơn” (Trần Quang Khải), “đàng hoàng hơn, to đẹp hơn” (Hồ Chí Minh). Hai từ “lớn lên” biểu lộ một niềm tin về trí tuệ và bản lĩnh nhân dân trên hành trình lịch sử đi tới ngày mai tươi sáng. “Mơ mộng” nghĩa là rất đẹp, ngoài trí tưởng tượng về một Việt Nam cường thịnh, một cường quốc văn minh. Điều mà “anh và em”, mỗi người chúng ta mơ mộng hôm nay, sẽ biến thành hiện thực “mai này” gần.
Bốn câu thơ cuối đoạn cảm xúc dâng lên thành cao trào. Giọng thơ trở nên ngọt ngào, say đắm khi nhà thơ nói lên những suy nghĩ sâu sắc, đẹp đẽ của mình: ..
“Em ơi em Đất Nước là máu xương của mình
Phải biết gắn bó và san sẻ
Phải biết hoá thân cho dáng hình xứ sở
Làm nên Đất Nước muôn đời…”
“Em ơi, em” – một tiếng gọi yêu thương, giãi bày và chia sẻ những niềm vui tràn đầy trong lòng khi nhà thơ cảm nhận và định nghĩa về Đất Nước: “Đất Nước là máu xương của mình.” Đất nước là hệ tuần hoàn máu, thân thể quý giá của tôi và mồ hôi và máu của tổ tiên qua hàng ngàn đời. Bởi vì “Đất Nước là máu xương của mình,” Trần Vàng Sao đã viết: ..
“Nuôi lớn người từ ngày mở đất,
Bốn ngàn năm nằm gai nếm mật
Một tấc lòng cũng đẫy hồn Thánh Gióng”.
(“Bài thơ của một người yêu nước mình” 19/12/1967)
Với Nguyễn Khoa Điềm, “gắn bó”, “san sẻ” và “hóa thân” là những biểu hiện của tình yêu nước, ý thức và nghĩa vụ cao cả và thiêng liêng. “Phải biết gắn bó và san sẻ… phải biết hóa thân…” mới có thể “Làm nên Đất Nước muôn đời”. Điệp ngữ “phải biết” được truyền đạt như một mệnh lệnh từ con tim, làm cho giọng thơ trở nên mạnh mẽ và chấn động. Chỉ khi hiểu được sự xuất hiện của bài ca trường “Mặt đường khát vọng” tại một nơi nóng bỏng nhất trong cuộc chiến tranh chống Mỹ, ta mới cảm nhận được sức mạnh ý chí và khát vọng vượt ra ngoài giới hạn thông tin từ các từ ngữ: “gắn bó”, “san sẻ”, “hóa thân”, như đã được diễn giải bởi một ngôn ngữ học lừng danh.
Trong thơ ca Việt Nam thời kháng chiến, đề tài quê hương và đất nước đã được tô điểm bằng nhiều bài thơ kiệt xuất, đoạn thơ hay và những câu thơ tuyệt cú. Cảm hứng về đất nước được diễn tả bằng nhiều tứ thơ mang tính sáng tạo riêng biệt của từng nhà thơ. Chất liệu chữa lành tràn đầy trong lòng. Đất nước dậy sóng trong máu lửa mới mang lại cảm xúc sâu sắc. Đó là tiếng nói ở hai đầu của đất nước: .
“Tôi yêu đất nước này chân thật
Như yêu căn nhà nhỏ có mẹ của tôi
Như yêu em nụ hôn ngọt trên môi
Và yêu tôi đã biết làm người
Cứ trông đất nước mình thống nhất”
(Trần Vàng Sao)
“Ôi! Tổ quốc ta, ta yêu như máu thịt
Như mẹ cha ta như vợ như chồng
Ôi Tổ quốc, nếu cần ta chết
Cho mỗi ngôi nhà, ngọn núi, con sông”.
(Chế Lan Viên)
Trở lại đoạn thơ trên của Nguyễn Khoa Điềm. Tứ thơ rất đẹp. Đất nước thân thương gắn bó với mọi người. Phải biết hiến dâng cho “Đất nước muôn đời”. Đoạn thơ đẹp còn vì sáng ngời niềm tin về tương lai Đất nước và tiền đồ tươi sáng của dân tộc. Đoạn thơ mang tính chính luận, chất trữ tình hàm ẩn tính công dân của thời đại mới. Giọng thơ tâm tình, dịu ngọt, tứ thơ dạt dào cảm xúc, sáng tạo về ngôn từ, hình ảnh, thể hiện một hồn thơ giàu chất suy tư, khẳng định một thi pháp độc đáo, có nhiều điểm mới mẻ để khám phá.
“Em ơi em, Đất Nước là máu xương của mình…” – một tứ thơ rất đẹp! Một tứ thơ lung linh mang vẻ đẹp trí tuệ! Lúc hòa bình phải biết sử dụng “trí lực” để xây dựng Đất Nước, “tạo nên Đất Nước muôn đời”, Đất nước “lớn đẹp hơn và càng trật tự hơn”. Lúc có chiến tranh phải hy sinh thể xác và tinh thần để bảo vệ Sông núi. “Gắn bó, chia sẻ, hi sinh” cho Đất Nước, đó là nghĩa vụ cao cả thiêng liêng, đó là tình yêu Đất Nước của “anh và em” ngày nay, của thế hệ Việt Nam “Mai này con cháu ta lớn lên”…
Nguồn: thtrangdai.edu.vn
Chuyên mục: Blog
