Tiến sĩ Trần Du Lịch cho rằng Chính phủ cần tiếp tục chung tay đẩy nhanh tiến độ dự án kết nối giao thông khu vực phía Nam, nếu không khu vực đẻ trứng vàng sẽ không còn trứng trong tương lai.
Những ý kiến được TS Trần Du Lịch nêu lên tại Tọa đàm “Đột phá cơ sở hạ tầng thúc đẩy vùng kinh tế TP.HCM – Đồng Nai – Bà Rịa Vũng Tàu” do Báo Giao thông tổ chức hôm nay, 22/12.
Khi bàn về liên kết vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, theo ông Lịch, từ những năm 1990, vùng năng động này đã phải liên kết trên 4 nội dung.
Thứ nhất, việc phân bố lực lượng sản xuất theo địa phương nào làm gì, phân bố lực lượng sản xuất theo vùng chứ không chỉ địa phương nào muốn làm gì thì làm. Ông nhấn mạnh sự cần thiết của vành đai công nghiệp chạy từ Bến Lức, Long An qua Bình Dương, xuống Bà Rịa – Vũng Tàu, theo chỉ đạo của Cái Mép – Thị Vải.
“Từ cuối thập niên 50, đầu thập niên 60, khu công nghiệp đầu tiên của chính quyền miền Nam không phải là Sài Gòn – Gia Định mà là Khu công nghiệp Sonadezi tại ngã ba Vũng Tàu tồn tại cho đến ngày nay. Điều đó có nghĩa lựa chọn vành đai công nghiệp, không dựa vào đơn vị hành chính, là điểm đầu tiên gắn kết vùng”, ông Lịch nêu rõ.
Theo chuyên gia này, sau khi định hình được sự phân bố lực lượng sản xuất, bước tiếp theo là hạ tầng kết nối đi kèm. Thứ ba, toàn vùng này có thị trường lao động chung. Cuối cùng, vấn đề là bảo vệ môi trường chung ở 2 lưu vực sông Sài Gòn và sông Đồng Nai, không để nơi này xả thải sang nơi khác.
“4 điều đó nêu lên nhưng chúng ta làm không đồng bộ, đó là nguyên nhân khiến kinh tế khu vực không phát triển”, TS. Trần Du Lịch nhận xét.
Nói cụ thể về vấn đề kết nối giao thông khu vực, ông Lịch cho biết, theo quy hoạch, mạng lưới giao thông khu vực phía Nam có hơn 500km đường cao tốc. Nhưng đến thời điểm hiện tại, đường cao tốc chỉ chạy được khoảng 90km, trong đó có tuyến TP.HCM – Long Thành – Dầu Giây và TP.HCM đi Tiền Giang. Để thấy rằng quy hoạch và nhu cầu là rõ ràng. Vấn đề là tại sao nó không thể được thực hiện?
Đầu tiên, người này đề cập đến những bất cập của cảng Cái Mép – Thị Vải. Cảng Cái Mép – Thị Vải được đầu tư lớn nhưng không phát triển được, trong khi cảng Cát Lái và kế bên là cảng Phú Hữu chiếm trên 80% tổng lượng hàng hóa, luôn trong tình trạng ùn tắc. Ông cho rằng cao tốc Long Thành – Bến Lức cần sớm hoàn thành.
2, Đường vành đai 3. Ông Lịch băn khoăn về tuyến đường Mỹ Phước – Tân Vạn hiện đang quá tải. Đường vành đai 3 có giải quyết được vấn đề giao thông? Dưới hình thức nào? Hiện nay, Chính phủ chủ trương không sử dụng đầu tư công mà sử dụng hình thức đối tác công tư – PPP, nhưng không thể kêu gọi PPP.
Chỉ ra “điểm nghẽn” ở hình thức PPP, ông Lịch cho rằng, theo quy định, Nhà nước trong mọi trường hợp không được đóng góp quá 65% vốn dự án; Nếu Nhà nước góp dưới 50% dự án thì phải trên 30 năm mới thu hồi được vốn, đây chính là điểm khiến nhà đầu tư và ngân hàng không mặn mà rót vốn.
“Quốc hội sắp tới sẽ tổ chức phiên họp đặc biệt để giải quyết nhiều điểm nghẽn trong đầu tư công. Có nên thay đổi điểm quan trọng nhất của Luật Đầu tư công, đó là số tiền Nhà nước góp phụ thuộc vào thời gian thu hồi vốn của dự án. Dự án kêu gọi PPP có thời gian thu hồi trên 20 năm, vượt quá tuổi thọ tài chính nên lấy mốc đó để tính toán. Nhà nước có thể góp 20 – 60% vốn tùy theo tính chất của dự án. Nếu khắc phục được điều đó thì tôi nghĩ chúng ta có thể loại bỏ được rất nhiều khoản đầu tư công”, TS Trần Du Lịch chia sẻ.
Theo người này, thực tế cho thấy thời gian qua các dự án PPP không thể kêu gọi đầu tư công. Đây là điểm đầu tiên loại bỏ đường Vành đai 3 cũng như đường cao tốc TP.HCM – Mộc Bài.
Thứ ba, là việc chuẩn bị kết nối TP.HCM với sân bay Long Thành. Theo ông Lịch, nếu sân bay thực hiện đúng tiến độ sẽ không thể kết nối với TP.HCM bằng cao tốc 4 làn xe như hiện nay. Người này dẫn chứng, trước dịch Covid, đoạn từ Quốc lộ 51 hướng về bùng binh An Phú, TP.HCM suốt buổi chiều luôn ùn tắc, có lúc như bãi đỗ xe. Ông cho rằng, nếu sân bay Long Thành mở cửa thì việc mở rộng là vô cùng cần thiết. Điểm đen bùng binh An Phú cần được tập trung giải quyết để đón sân bay Long Thành.
Riêng TP.HCM, TS Trần Du Lịch đề xuất Vành đai 2 và Vành đai 2 phải đẩy nhanh tiến độ hoàn thiện toàn bộ kết nối.
“Không thể chấp nhận được một thành phố như TP.HCM, sau 35 năm đổi mới, không có đường vành đai kết nối mà chỉ có “vành đai”, không thể chấp nhận được, phải làm bằng mọi giá”, TS Lịch nói.
Ông Lịch cho rằng, vốn đầu tư phân bổ cho các địa phương hiện nay không thể giải quyết được bài toán giao thông kết nối các vùng lớn. Theo đó, ông đưa ra 3 kiến nghị để thực hiện.
Đầu tiên, vấn đề hợp tác công tư nêu trên phải được giải quyết. Theo ông, dù khu vực tư nhân đóng góp 30-40% thì vẫn tốt hơn Nhà nước đóng góp 100%.
Thứ hai, ông Lịch nhắc lại đề xuất thành lập tổ chức quỹ đầu tư khu vực cho cơ sở hạ tầng. Một tổ chức tài chính thực sự có thể có Hội đồng quản trị, huy động các nguồn vốn bao gồm cả khu vực nhà nước và tư nhân, là đối tác để thúc đẩy các khoản đầu tư khác, vì tầm nhìn dài hạn.
Thứ ba, các chuyên gia đề cập đến những lo ngại về quy hoạch. Hiện nay, mỗi địa phương đều phải lập quy hoạch cấp tỉnh, trong khi chưa có quy hoạch vùng. Hiện tại chưa biết kết nối như thế nào, hay ngày mai quy hoạch vùng sẽ gộp nhiều tỉnh lại với nhau?
“Tôi tin rằng sau đại dịch, vấn đề giao thông của khu vực này sẽ rất rõ ràng. Bằng cách này hay cách khác, nếu Chính phủ không tiếp tục đứng dậy, giải quyết các vướng mắc để đẩy nhanh tiến độ thì một khu vực đẻ trứng vàng sẽ không còn trứng trong tương lai, đó là điều rõ ràng”, TS Trần Du Lịch bày tỏ.
Nhớ để nguồn: TS. Trần Du Lịch: Vốn đầu tư phân bổ cho các địa phương như hiện nay không thể giải quyết bài toán giao thông nối kết vùng lớn tại thtrangdai.edu.vn
Chuyên mục: Blog
